Hoogbegaafdheid

Bij hoogbegaafdheid denk je al snel aan héél slim zijn.

Zelf had ik ook altijd een beeld van een 'Harry Potter- achtige nerd' (even oneerbiedig gezegd).

In werkelijkheid is het heel anders.
 

 

Hoogbegaafdheid wordt door Dr. Professor Tessa Kieboom beschreven als een verzamelwoord voor een aantal persoonskenmerken die maken dat iemand anders denkt en handelt dan de mensen rondom hem. 
Dit kan alleen daarom meer problemen met zich meebrengen dan je op het eerste gezicht zou vermoeden. 

Hoogbegaaden denken niet alleen anders en sneller, ze voelen zich ook anders dan hun leeftijdgsgenoten. Dat gevoel kan al heel jong onstaan, zelfs al in de kleuterklas. Hoogbegaafdheid kan ook in veel gevallen een bron van problemen zijn: verveling, demotivatie, onderpresteren en opbouw van frustraties zijn maar een aantal van de veelvoorkomende moeilijkheden. 
Wanneer je hoogbegaafd bent, heb je je leven lang te maken met de gevolgen hiervan. De problemen daarbij uiten zich het meest bij kinderen en jong volwassenen. 

 

Het onderstaande model van Tessa Kieboom, laat zien dat hoogbegaafdheid méér is dan alleen het hebben van een hoog IQ (>130). Het gaat óók om het ZIJNS-stuk. 

 

 

 

Cognitieve luik
Het cognitieve luik gaat over de intelligentie (het IQ), over creativiteit en over motivatie. Een model wat hierbij vaak gebruik wordt is het model van Mönks & Renzulli. Volgens Renzulli ben je hoogbegaafd als je een IQ >130 hebt, creatief kunt denken (op een originele manier over dingen denken) en een grote motivatie bezit. Mönks voegde hier later ook de omgevingsfactoren toe die bepalen of het hoogbegaafde potentieel ook tot bloei komt. Dit zijn het gezin, de school en vrienden. 

 

 

Zijnsluik

 

Het zijnsluik bestaat uit de volgende kenmerken:

  • Perfectionisme
  • Sterk rechtvaardigheidsgevoel
  • Gevoeligheid
  • Kritisch zijn

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Met perfectionisme wordt bedoeld de lat die een hoogbegaafd iemand voor zichzelf - erg hoog - legt. Dit uit zich in faalangst en vluchtgedrag. Ze willen de doelstelling in een keer kunnen behalen, maar geven op als dat niet lukt. Als ze teveel beren op de weg zien, bij het uitvoeren van een taak, geven ze op voordat ze überhaupt zijn begonnen. 

 

Voor hoogbegaafden geldt over het algemeen, afspraak is afspraak. Tenzij ze zich er helemaal niet in kunnen vinden, dan gaan ze er tegenin. Ze hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel. Het maakt dat er nog wel eens de misdiagnose autisme wordt gesteld, omdat ze vrij rigide kunnen zijn in hun denken. Een afspraak die niet met wederzijds goedvinden gemaakt wordt, kan nog wel eens gebroken worden. 

 

Veel hoogbegaafden uiten zich met een idealistisch wereldbeeld in hun rechtvaardigheidsgevoel. Ze streven een ideale wereld na. Ze zetten zich in voor goede doelen en kunnen intens verdriet of woede ervaren bij het zien van onrecht, zoals zij dat dan zien. Oneerlijk behandeld worden, in welke context dan ook, of het nu iemand anders betreft of de begaafde zelf, wordt niet geaccepteerd. 

 

Hoogsensitiviteit betekent in deze context scherper afgestelde zintuigen, zoals waarnemingsvermogen, maar ook als het uiten van emoties. Ze kunnen intens genieten van kunst, of kippenvel krijgen van muziek. Maar ook bijvoorbeeld  intens verdrietig zijn bij het zien van een zielige scene of het lezen van een passage in een boek. Ze ervaren als het ware de wereld een stuk intenser.

 

Iemand die hoogbegaafd is zal niet alles voor zoete koek aannemen, maar kritisch zijn. Laat iemand een negatieve indruk achter bij een hoogbegaafde, dan zal deze persoon hard moeten werken om deze indruk te herstellen. Als ze eenmaal een eigen visie hebben op een kwestie, dan zullen ze deze niet snel aanpassen, als iemand met argumenten tegen deze visie heeft. In een discussie, zullen ze zich niet snel gewonnen geven, wat in een klassensituatie met een leerkracht natuurlijk niet wenselijk is. 

 

Veel hoogbegaafde kinderen


Denken anders
Wat is het nut?

Waarom doen we dit?

Eerst het grote geheel en dan ontbrekende informatie vullen

Grote denksprongen

Associatief denken

Leggen verbindingen die veel anderen niet (kunnen) leggen

Kristische levensinstelling

Perfectionistisch

Hoge verwachtingen van zichzelf en anderen

 

Voelen dingen anders
Voelen intenser

Hoog sensitief

Gevoelig voor geluiden, materialen, muziek, labeltjes in kleding e.d.

Sterk rechtvaardigheidsgevoel

Beweeglijk

Behoefte aan zingeving en een mooiere wereld

Empatisch en grote hulpvaardigheid

Sterke behoefte aan autonomie

 

Communiceren anders
Grote woordenschat

Kritisch naar zichzelf en anderen

Snel to the point (vergeten soms de context erbij te vertellen)

Veel en soms bijzondere humor

Heel eerlijk

Beuws omgaan met anderen

Houden niet van dubbele agenda's 

 

Leren anders
Top down: eerst het grote geheel willen weten en dan de ontbrekende informatie aanvullen

Visueel

Grote denksprongen

Intrinsieke motivatie

Innovatief

Creatief