Bij hoogbegaafdheid denk je al snel aan héél slim zijn. Zelf had ik ook altijd een beeld van een 'Harry Potter- achtige nerd' (even oneerbiedig gezegd). In werkelijkheid is het heel anders.
Hoogbegaafdheid wordt door Dr. Professor Tessa Kieboom beschreven als een verzamelwoord voor een aantal persoonskenmerken die maken dat iemand anders denkt en handelt dan de mensen rondom hem. Dit kan alleen daarom meer problemen met zich meebrengen dan je op het eerste gezicht zou vermoeden.
Cognitief - zijnsluik model van hoogbegaafdheid (Kieboom, 2007)
Anders zijn
Leerhonger
Perfectionisme
Autonomie
Rechtvaardigheidsgevoel
Kritische instelling
Hoogsensitiviteit
Intellectuele capaciteiten (IQ)
Creativiteit
Motivatie
Hoogbegaafdheid is méér dan alleen het hebben van een hoog IQ (>130). Het gaat óók om het ZIJNS-stuk. Hoogbegaafden denken niet alleen anders en sneller, ze voelen zich ook anders dan hun leeftijdgsgenoten. Dat gevoel kan al heel jong onstaan, zelfs al in de kleuterklas.
Hoogsensitiviteit: veel hoogbegaafde kinderen zijn ook hoogsensitief. Ze ervaren meer prikkels en voelen intenser. Ze kunnen ook gevoelig zijn voor geluiden, materialen, muziek, labeltjes in kleding e.d.
Groot rechtvaardigheidsgevoel: kunnen intens reageren op iets wat oneerlijk, onredelijk of onrechtvaardig voelt of niet klopt met wat is afgesproken
Een groot empathisch vermogen: veel hoogbegaafde kinderen zijn gevoelig voor gevoelens en behoeften van anderen, en houden daar meestal rekening mee, ook ten koste van zichzelf
Sterke behoefte aan autonomie: een sterke behoefte om zelf te kunnen kiezen en beslissen, om hun eigen koers te bepalen
Sterke verbale begaafdheid: een grote en rijke woordenschat, opvallend taalgebruik, gebruik van metaforen, zichzelf leren lezen en/of schrijven, ...
Veel en soms bijzondere humor: scherpe humor, woordspelingen
Stellen veel vragen: veel 'waarom' vragen, levensvragen, verlangen om alles te weten
Moeizaam contact met leeftijdsgenootjes: kunnen vaak goed omgaan met iets oudere kinderen
Leren top-down: eerst het grote geheel willen weten en dan de ontbrekende informatie aanvullen
Visueel leren: veel hoogbegaafde kinderen denken in beelden
Grote denksprongen maken: hoogbegaafde kinderen maken grotere leer- en denkstappen en hebben daarom minder tijd nodig dan de gemiddelde leerling
Hoog leertempo: een zeer goed geheugen, is snel van begrip en en kan hierdoor informatie goed onthouden en verwerken
Vroege ontwikkeling: vroeg lezen, praten, schrijven, ...
Innovatieve oplossingen voor problemen: creatief en vindingrijk in het ontwikkelen van eigen oplossingsmethoden
Bovengemiddelde intelligentie: hoogbegaafde kinderen hebben een hoog IQ (>130)
Buitengewoon goed geheugen: kunnen gemakkelijk gebeurtenissen en informatie onthouden, vooral dat wat hun interesse heeft of wat indruk heeft gemaakt
Kritische levensinstelling: nemen niet alles aan voor zoete koek, stellen vaak regels, gewoonten en tradities in vraag
Innovatief en creatief: dit betekent niet zozeer kunstzinnig zijn, maar het vermogen om tot originele en innovatieve oplossingen te komen
Grote taakgerichte motivatie: hoogbegaafde kinderen zijn taakgericht en geconcentreerd, als de motivatie er is of gewekt is
Zoals je ziet gaat hoogbegaafdheid verder dan enkel een bovengemiddelde intelligentie. Het is een unieke manier van zijn, die invloed heeft op hoe je de wereld ervaart. Als hoogbegaafde kijk je anders naar zaken en beschik je over specifieke eigenschappen en kwaliteiten.
Hoogbegaafdheid bij kinderen brengt specifieke eigenschappen en kenmerken met zich mee, al zal de uiting daarvan per hoogbegaafde verschillen. Niet alle deelkenmerken die je hieronder vindt, hoeven dan ook zichtbaar tot uiting te komen.
Verveling
Demotivatie
Ongeduld
Opbouw van frustraties
Discussies met leerkrachten
Negatief zelfbeeld
Eenzaamheid
Stress en angst
Slaapstoornissen
Moeizame vriendschappen
Onderpresteren
Faalangst
Dyslexie en/of dyscalculie
Concentratieproblemen
Moeite met in een groep werken
Hoogbegaafdheid kan ook in veel gevallen een bron van problemen zijn: verveling, demotivatie, onderpresteren en opbouw van frustraties zijn maar een aantal van de veelvoorkomende moeilijkheden.
Wanneer je hoogbegaafd bent, heb je je leven lang te maken met de gevolgen hiervan. De problemen daarbij uiten zich het meest bij kinderen en jong volwassenen.
Een aantal moeilijkheden waar hoogbegaafde kinderen mee te maken kunnen krijgen zijn:
Onder meer met advies, training, didactisch onderzoek en het ontwerpen van een visie en beleid ondersteun ik scholen bij het om leren gaan met meer- en hoogbegaafde leerlingen.
Onder meer met individuele coaching, psycho-educatie over hoogbegaafdheid en oudercursus ondersteun ik ouders bij het opvoeden van hun (vermoedelijk) hoogbegaafde kind.
Onder meer met individuele coaching en leerbegeleiding help ik (vermoedelijk) hoogbegaafde kinderen om te leren leven vanuit hun kracht.
Janine is aangesloten bij: